36 راهکار پیشرفته برای تقویت هوش هیجانی
هوش هیجانی میتواند باعث بهبود عملکرد شما در کار و زندگی شخصی شود، اما همهچیز به خود شما بستگی دارد. مسائلی مانند اعتمادبهنفس، تلقین، خوشبینی نسبت به مهارتهای اجتماعی و مدیریت احساسات میتوانند به روند موفقیت در تمام جنبههای زندگی شما شتاب دهند. در حقیقت میتوان گفت اولین مولفه برای موفقیت در مدیریت کسبوکار، وجود هوش هیجانی بالا در مدیر است. که باید به روش های مختلف باعث تقویت هوش هیجانی شود.
شاید فکر کنید که امروزه بیشازحد به هوش هیجانی توجه میشود، اما این توجه بیدلیل نیست. ثابت شده است که هوش هیجانی بهشدت روی بازده اشخاص اثر میگذارد؛ بنابراین تقویت هوش هیجانی برای رقابت و بقا در فضای کار بسیار حیاتی است. از آنجایی که انسان معمولا بر اثر محرکهای انسانی تصمیمگیری میکند میتوان گفت که توانایی او برای درک و کنترل محیط اطراف میتواند باعث موفقیت در زندگی شخصی، اجتماعی و شغلی او شود.
یادگیری هوش هیجانی مانند راه رفتن است؛ اگر شما اطلاعاتی درباره آن نداشته باشید، با چالشهای زیادی در زندگی روبهرو خواهید شد، اما در صورت تمرین برخی مهارتها میتوانید به راحتی آن را تقویت کنید.
در این مقاله قصد داریم در مورد هوش هیجانی و راههای تقویت هوش هیجانی بیشتر صحبت کنیم. سرفصلهای عنوانشده در این مقاله عبارتاند از:
- هوش هیجانی چیست؟
- معرفی راههای تقویت هوش هیجانی
هوش هیجانی چیست؟
بهصورت خلاصه هوش هیجانی یعنی توانایی تشخیص و مدیریت احساسات خود و واکنش نشان دادن به احساسات دیگران. هوش هیجانی یعنی درک کنید که احساسات چگونه به افکار و اعمال شما شکل میدهند، تا بتوانید رفتار خود را بهتر کنترل کنید. اگر آگاهی احساسی بیشتری داشته باشید، میتوانید به درک عمیقتری از اینکه چه کسی هستید، دست پیدا کنید. این مسئله به شما کمک میکند تا بهتر با دیگران ارتباط برقرار کنید و روابط قویتری ایجاد کنید. بهصورت خلاصه میتوان گفت که با درک بهتر ابعاد هوش هیجانی، میتوانید ارتباط بهتری با جامعه و اطرافیان برقرار کنید. زمینههایی مانند خودآگاهی، مدیریت خود، انگیزه دادن، درک متقابل، مهارتهای اجتماعی و همدردی، هرکدام به نحوی به تقویت ابعاد هوش هیجانی کمک میکنند.
همچنین بخوانید : هوش هیجانی چیست؟ ۵ عامل موثر بر آن
معرفی راهکارهای پیشرفته برای تقویت هوش هیجانی
در این قسمت برخی از راهکارهای پیشرفته برای افزایش هوش هیجانی ارائه شده که ممکن است هرکدام در یکی از زمینههای تقویت هوش هیجانی قرار بگیرند:
راهکار ۱: تمرین مشاهده احساسات خود
ما اغلب سبک زندگی شلوغ و گیجکنندهای داریم که بهراحتی میتواند سبب گم شدن احساساتمان شود. برای ارتباط مجدد با احساسات خود، باید چند مقطع خاص در طول روز را مشخص کنیم؛ زمان مشخص شده که رسید، چند نفس عمیق بکشید و توجه کنید که چه احساسی دارید. به این توجه کنید که آن احساس، بهعنوان یک حس فیزیکی در کدام قسمت بدن شما نمایان میشود و چه حسی دارد. هر چه بیشتر تمرین کنید، بیشتر روی آن تسلط پیدا میکنید.
افرادی که هوش هیجانی بالایی دارند میتوانند برای احساسات خود برنامهریزی کنند. آنها مدت زمان مشخصی را در طول روز به احساسات خود اختصاص میدهند. اگر میخواهید آگاهی احساسی خود را افزایش دهید، بیشتر با افرادی که هوش هیجانی بالاتری دارند ارتباط برقرار کنید؛ زیرا این افراد به شما کمک میکنند بدن و ذهن خود را به درستی مدیریت کنید. انسانها به صورت ذاتی و بدون اینکه خود متوجه باشند، سعی میکنند شبیه افرادی باشند که بیشتر با آنها معاشرت دارند.
راهکار ۲: به رفتار خود توجه کنید
هنگامی که مشغول تمرین آگاه شدن نسبت به احساسات خود هستید، برای توجه به رفتارهای خود، زمان بگذارید. رفتاری که زمان تجربه کردن احساساتی خاص از خود بروز میدهید را مشاهده کنید و ببینید که روی زندگی روزمره شما چه تاثیری دارد. مدیریت احساسات، زمانی که به آنها واکنش نشان میدهید راحتتر است.
افرادی که هوش هیجانی بالایی دارند در لحظه متوجه احساسات خود میشوند و میدانند با چه شخصی آن را در میان بگذارند. آگاهی داشتن از مسائل میتواند بر واکنشهای شما تاثیر گذارد و نتایج آن را تحت تاثیر قرار دهد.
راهکار ۳: زیر سوال بردن نظرات خود
ایده و نظرات خود را از تمام زوایا بررسی کنید. نظرات شما مرتب بهوسیله افراد دیگری با دیدگاههای مشابه، تقویت و از نو بیان میشوند؛ یا توسط افرادی با دیدگاه متفاوت، نقد میشوند. بهقدر کافی زمان بگذارید تا تمام جوانب داستان را بررسی کنید و دیدگاه خود را به چالش بکشید؛ حتی درصورتیکه احساس میکنید کاملا درست است. این کار باعث میشود دیگران را بهتر درک کنید و بیشتر پذیرای ایدههای نو باشید.
راهکار ۴: با دیگران همدردی کنید
یکی از سریعترین روشهای همدردی این است که به تجربه شخص گوش دهید و با بیان تجربه مشابه خود به او متصل شوید. از در میان گذاشتن خود نترسید، چراکه ممکن است منجر به آغاز یک دوستی بزرگ و طولانی شود.
همچنین بخوانید ۵ علامتی که نشان میدهند به یک بیزنس کوچ نیاز دارید
راهکار ۵: برای جشن گرفتن نکات مثبت، زمان بگذارید
یکی از روشهای کلیدی افزایش هوش هیجانی جشن گرفتن و واکنش نشان دادن به لحظات مثبت زندگی است. افرادی که احساسات مثبت را تجربه میکنند، در کل انعطافپذیرتر هستند و احتمال اینکه روابط کاملی داشته باشند بیشتر است. همچنین این موضوع به آنها کمک میکند که از شرایط سخت عبور کنند.
راهکار ۶: نکات منفی را نادیده نگیرید
ابعاد هوش هیجانی آنقدر گسترده است که شاید دو نکته کاملا متضاد، در تقویت یا پسرفت آن نقش یکسانی داشته باشند. یکی از این موارد، نکات مثبت و منفی در زندگی هستند. برای تقویت هوش هیجانی، واکنش نشان دادن به احساسات منفی درست به اندازه واکنش نشان دادن به نکات مثبت، مهم است. درک این موضوع که چرا دچار احساسات منفی هستید، برای مستقل شدن و تبدیلشدن به کسی که بتواند در آینده با مسائل منفی راحتتر برخورد کند، نکته مهمی است.
راهکار ۷: نفس کشیدن را فراموش نکنید
زندگی شرایط مختلفی را سر راه ما قرار میدهد که باعث میشود همیشه بهنوعی استرس را تجربه کنیم. از موثرترین راهکارهای افزایش هوش هیجانی، این است که با پیش آمدن اینگونه شرایط،احساسات خود را مدیریت کرده و از انفجار احساسی اجتناب کنیم. راهحل این موضوع نفس کشیدن است. در صورت مواجه با اتفاقات غیرمنتظره آرامش خود را حفظ کنید، یک لیوان آب بنوشید، بیرون بروید و هوای تازه استشمام کنید. خلاصه هر کاری که باعث حفظ آرامش شما میشود و در کنترل وضعیت موجود به شما کمک میکند انجام دهید تا پاسخی برای رهایی از این شرایط پیدا کنید.
راهکار ۸: بهصورت جامع به خود نگاه کنید
شناخت خود بهصورت کامل، کار دشواری است و اینکه بتوانید به صورت جامع به خود نگاه کنید هم تقریبا غیرممکن است؛ بنابراین نظرات افرادی که شما را میشناسند بسیار حیاتی است. از آنها در مورد نقاط قوت و ضعف خود بپرسید، گفتههای آنها را بنویسید و آنها را با هم مقایسه کنید. اگر نظری را شنیدید که برایتان خوشایند نبود، با آنها بحث نکنید زیرا آنها فقط سعی دارند به شما کمک کنند که از دیدگاهی دیگر خود را درک کنید.
راهکار ۹: توجه به فرآیند تقویت هوش هیجانی در تمام طول زندگی
درک کنید و به یاد داشته باشید که ابعاد هوش هیجانی بهقدری گسترده است که باید بهصورت دائمی آن را توسعه و بهبود دهید. این تمرینات را در تمام طول زندگی کنار نگذارید. هر چقدر این تمرینات را بیشتر انجام دهید بیشتر میتوانید احساسات خود را کنترل کنید و از هیجانات خود در جهت مثبت استفاده کنید.
راهکار ۱۰: نوشتن خاطرات روزانه
یکی از روشهای عالی برای شناخت خود و افزایش هوش هیجانی، این است که خاطرات روزانه خود را بنویسید و نگهدارید. ابتدا با نوشتن اتفاقاتی که در طول روز برای شما رخداده، احساسی که نسبت به آنها داشتید و اینکه چگونه با آنها کنار آمدهاید، شروع کنید. جمعآوری این نوشتهها باعث میشود نسبت به کارهایی که انجام میدهید آگاهی بیشتری پیدا کنید و دلیل اصلی مشکلات خود را بیابید. بهصورت مرتب نوشتههای خود را بررسی کنید و نکات مهم آن را مشخص کنید.
راهکار ۱۱: درک کنید که چه چیزهایی به شما انگیزه میدهند
هر فردی زمانی که پروژهای را آغاز میکند، یک انگیزه مرکزی دارد. موضوع اصلی این است که باید این نیروی محرک را هنگام پیش آمدن سختیها، در ذهن خود نگهدارید. در اغلب موارد افراد پروژهای را آغاز میکنند، اما چون انگیزه خود را از دست میدهند، آن را ناتمام رها میکنند. انگیزههای اصلی خود را فراموش نکنید تا از آنها برای هل دادن و رد کردن خود از خط پایان استفاده کنید.
انگیزه باعث میشود افراد شور و شوق بیشتری برای انجام کارها داشته باشند. افراد با انگیزه برای رسیدن به اهداف خود تلاش بیشتری میکنند و به موفقیت نیز میرسند. مدیران و رهبران موفق معمولا هوش هیجانی بالایی دارند؛ زیرا انگیزه آنها برای رسیدن به موفقیت بیشتر بوده است و نسبت به اهداف سازمان نیز متعهد هستند. آنها معمولا به کارکنان خود نیز انگیزه بیشتری برای کار میدهند.
یکی از روشهای عالی برای شناخت خود و افزایش هوش هیجانی این است که خاطرات روزانه خود را بنویسید. نوشتن خاطرات به شما کمک میکند تا نسبت به اتفاقاتی که در طول روز برای شما میافتد آگاهی پیدا کنید و علت اصلی مشکلات خود را بیابید.
راهکار ۱۲: آسان بگیرید
گاهیاوقات به خاطر اینکه برای مدتی طولانی به خود استراحت نمیدهیم و احساسات خود را بررسی نمیکنیم، دچار انفجار احساسی میشویم. به خود استراحت بدهید، مدیتیشن یا یوگا کار کنید یا حتی به مطالعه بپردازید. فاصله گرفتن از دشواریها معجزه میکند. بنابراین دفعه بعد که واکنش احساسی نسبت به چیزی دارید، سعی کنید قبل از اقدام کردن کمی توقف و فکر کنید.
همچنین بخوانید چگونه حافظه قوی داشته باشیم؟ (۸ راهکار عملی تقویت حافظه)
راهکار ۱۳: کلیدهای احساسی خود را بشناسید
افرادی که آگاهی کاملی نسبت به خود دارند، میتوانند احساسات خود را هنگامیکه بروز پیدا میکنند، تشخیص دهند. اینکه نسبت به احساسات خود انعطافپذیر باشید و آنها را با وضعیت خود تطبیق دهید، یکی از راهکارهای افزایش هوش هیجانی است. احساسات خود را انکار نکنید و برای پردازش احساسات خود وقت بگذارید.
راهکار ۱۴: احساسات خود را پیشبینی کنید
به وضعیتی که قرار است در آن قرار بگیرید فکر کنید و احساسات خود را پیشبینی کنید. نامگذاری و قبول احساسات را تمرین کنید. نامگذاری احساسات باعث میشود که در موضع قدرت و کنترل قرار بگیرید. سعی کنید واکنش مناسبی به احساسات خود نشان دهید.
راهکار ۱۵: به بینش خود اعتماد کنید
اگر هنوز مطمئن نیستید که باید کدام مسیر را انتخاب کنید، به بینش خود اعتماد کنید. ناخودآگاه شما همواره در حال یادگیری این موضوع است که باید در طول زندگی کدام مسیر را انتخاب کند.
راهکار ۱۶: تغییر رویه
یکی از روشهای کنترل احساسات، تغییر ورودیهای حسی است؛ برای مثال جسم خود را از روتین همیشگی خارجی کنید و به کلاسهای ورزشی بروید یا سعی کنید با حل کردن پازل یا خواندن کتاب ذهن خود را درگیر کنید.
راهکار ۱۷: یک جدول برنامهریزی ایجاد کنید و به آن پایبند باشید
اگر میخواهید وظایف خود را بهصورت موثر و کامل انجام دهید و به تقویت هوش هیجانی خود کمک کنید، یک جدول برنامهریزی ایجاد کنید و به آن پایبند باشید. پاول ماینرز میگوید: «زمانی که شما موعدهای کاری خود را در تقویم مشخص میکنید با خود میگویید که کار الف، ب و ج را تا تاریخ فلان در عرض چند ساعت انجام میدهم. زمانی که چنین قولی بدهید، به تعویق انداختن آن دشوارتر میشود.»
راهکار ۱۸: خوب غذا بخورید
خوراک مناسب و رژیم غذایی سالم، در ظاهر یکی از سادهترین روشهای افزایش هوش هیجانی است؛ اما تنظیم اینکه چه چیزی بخورید و بنوشید، روی وضعیت احساسی شما تاثیر زیادی دارد. بنابراین تمام تلاش خود را بکنید تا رژیم متعادلی داشته باشید.
راهکار ۱۹: تصمیم با شماست
شما این توانایی را دارید که در مورد چگونگی واکنش نشان دادن به یک وضعیت تصمیم بگیرید؛ هم میتوانید بیشازحد واکنش نشان دهید هم میتوانید آرام باشید. داشتن قدرت تصمیمگیری برابر است با کنترل بهتر احساسات و افزایش هوش هیجانی.
راهکار ۲۰: اهداف شخصی
اهداف شخصی میتوانند جهتدهی طولانیمدت و انگیزه کوتاه مدت را فراهم کنند؛ بنابراین یک قلم و کاغذ بردارید و به این فکر کنید که میخواهید کجا باشید و برای خود چند هدف تعیین کنید. اهداف خود را بر اساس قدرت آنها تنظیم کنید تا با مرور آنها، انگیزه زیادی بهدست آورید و درنهایت هوش هیجانی خود را افزایش دهید.
راهکار ۲۱: از دیگران انتظار نداشته باشید که به شما اعتماد کنند
ایجاد اعتماد بین دو نفر کار دشواری است و زمانی که این اعتماد از دست برود، بازگرداندن آن دشوارتر است؛ اما به این نکته توجه کنید که دیگران انسان هستند و دچار اشتباه میشوند. اگر به دیگران اعتماد کنید، آنها هم به شما اعتماد خواهند کرد.
راهکار ۲۲: احساسات شدید خود را بروز ندهید
اگر زمان مناسبی برای بروز احساسات شدید خود ندارید، بهتر است آنها را در وجود خود نگهدارید. با این کار، احساسات شما به هدر نمیرود و تبدیل به انگیزه میشود. بهتر است انرژی احساسی خود را به چیز سازندهای منتقل کنید.
راهکار ۲۳: علاقهمند باشید
اگر به کاری علاقه داشته باشید، برای آن وقت میگذارید؛ پس برای افزایش هوش هیجانی خود، بهتر است به شناخت عواطف و کنترل آنها علاقه داشته باشید.
راهکار ۲۴: مثبت اندیش باشید
برای تقویت هوش هیجانی باید انگیزه داشته باشید و برای حفظ انگیزه باید ذهنیتی مثبت داشته باشید و خوشبین باشید. بهعنوان فرصتهایی برای یادگیری، به مشکلات نگاه کنید و سعی کنید از افراد منفیگرا دوری کنید و خود را با افراد مثبت اندیش و با انگیزه احاطه کنید؛ زیرا آدمهای اطراف شما، تاثیر زیادی روی شما خواهند داشت.
استفاده از کلمات و جملات مثبت نیز تاثیر زیادی بر تقویت هوش هیجانی دارد. زمانی که هنگام ارتباط با دیگران از جملات مثبت استفاده میکنید، بر آنها نیز تاثیر مثبتی میگذارید و بهتر میتوانید با آنها ارتباط برقرار کنید.
راهکار ۲۵: واقعبین باشید
واقعبین بودن یکی از راهکارهای افزایش هوش هیجانی است، اما چگونه؟ زمانی که هدف جدیدی تعیین میکنید، اطمینان حاصل کنید که هدفی واقعگرایانه و واضح را برای خود مشخص کردهاید تا به آن دست پیدا کنید. دستاورد مثبت، باعث تقویت اعتمادبهنفس میشود و زمانی که اعتماد به نفس افزایش مییابد، توانایی دستیابی به موارد بیشتر هم به موازات آن افزایش پیدا میکند.
راهکار ۲۶: یادگیری در تمام طول زندگی
کسب دانش، یکی از سادهترین راههای افزایش هوش هیجانی است. دانش و اطلاعات از نکات کلیدی تغذیه ذهن و باانگیزه نگهداشتن شما هستند. امروزه که اطلاعات مختلف به راحتی در دسترس هستند، این فرصت را دارید که ارزشها و علایق خود را بهراحتی تغذیه کنید.
یکی از سادهترین راهکارهای افزایش هوش هیجانی، یادگیری در تمام طول زندگی است. اطلاعات غذای ذهن هستند و شما را باانگیزه نگه میدارند.
راهکار ۲۷: از منطقه امن خود خارج شوید
بزرگترین مانع بر سر راه دستیابی به ظرفیت کامل شما، این است که خود را بهقدر کافی به چالش نمیکشید. اگر منطقه امن خود را ترک کنید، اتفاقات بزرگی برای شما میافتد؛ پس هرچهقدر که میتوانید این کار را انجام دهید.
همچنین بخوانید ۲۰ راهکار افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان
راهکار ۲۸: کمک
زمانی که به کمک نیاز دارید، از درخواست کمک نترسید؛ همچنین اگر دیگران به کمک شما نیاز دارند، به آنها کمک کنید. کمک کردن باعث افزایش هوش هیجانی شما میشود. تماشای موفقیت دیگران باعث میشود که خود شما هم انگیزه پیدا کنید.
راهکار ۲۹: بلند شوید و به بدن خود کشوقوس دهید
برای افزایش لحظهای انگیزه، از سر جای خود بلند شوید و به مدت ۱۰ ثانیه به بدن خود کشوقوس دهید. زمانی که به پشت میز کار خود برگردید، وضعیت ذهنی مناسب خواهید داشت و آمادهی کار کردن خواهید بود.
راهکار ۳۰: گوش کنید
قبل از اینکه بتوانید با کسی احساس همدردی کنید، اول باید درک کنید که منظور او چیست؛ این یعنی گوش دادن، اصل همدردی است. گوش دادن یعنی اینکه به آنها اجازه دهید صحبت کنند بدون اینکه وسط حرف آنها بپرید، تعصب به خرج دهید یا با شک و تردید رفتار کنید. همچنان باید مشکلات خود را کنار بگذارید تا بتوانید وضعیت آنها را درک کنید و قبل از نشان دادن هر واکنشی به احساسات آنها فکر کنید.
راهکار ۳۱: سعی کنید قابل نزدیک شدن باشید
اگر رهبر تیم هستید یا با دیگران روی یک پروژه کار میکنید، باید به نحوی با دیگران برخورد کنید که بتوانند به شما نزدیک شوند و با شما ارتباط برقرار کنند.
راهکار ۳۲: دیدگاههای متفاوت را بررسی کنید
یکی از راهکارهای افزایش هوش هیجانی بررسی موضوعات و اتفاقات مختلف از دیدگاههای متفاوت است. سادهترین راه برای به دست آوردن دیدگاهی متفاوت، این است که خود را بهجای شخص دیگر قرار دهیم و اتفاقی که میافتد را از دیدگاه او نگاه کنیم. نمیتوانید بگویید کدام دیدگاه درست یا کدام دیدگاه غلط است؛ اما میتوانید تصمیم بهتری بگیرید یا در تصمیمگیری به دیگران کمک کنید.
میتوانید نظر دیگران را نیز درباره شخصیت خود بپرسید؛ زیرا دیدگاه دیگران نسبت به شما، با آن چیزی که خودتان میبینید متفاوت است. برای مثال میتوانید از دوستان و همکاران بپرسید واکنش شما زمانی که آنها هیجان زده میشوند چگونه است. پاسخهایی که از آنها دریافت میکنید به شما کمک میکند خود را بهتر بشناسید.
راهکار ۳۳: مسئولیت احساسات خود را قبول کنید
احساسات و رفتار شما از شخص دیگری نشأت نگرفتهاند و منشا آنها خود شما هستید. زمانی که مسئولیت احساسات و رفتار خود را بر عهده بگیرید، شاهد تاثیر مثبتی بر تمام جوانب زندگی خود خواهید بود.
مسئولیت پذیری باعث تقویت هوش هیجانی میشود؛ زیرا همه احساسات و رفتار شما از درون خودتان است. برای مثال اگر کار اشتباهی انجام دادید، مسئولیت اشتباه خود را بپذیرید؛ مسئولیتپذیری باعث میشود در این شرایط عذرخواهی کنید؛ اشتباهات خود را بپذیرید و با دیگران نیز بهتر ارتباط برقرار کنید.
راهکار ۳۴: سفر کنید
یکی از راهکارهای پرورش ذهن و افزایش هوش هیجانی، سفر کردن و آشنایی با فرهنگهای متفاوت است. گاهیاوقات بهترین راه برای باز کردن ذهن خود این است که سوار یک وسیله نقلیه شوید و به مکان کاملا متفاوتی بروید.
راهکار ۳۵: نسبت به غریبهها کنجکاو باشید
شاید از خود بپرسید که چگونه کنجکاوی نسبت به غریبهها به پرورش ابعاد هوش هیجانی کمک میکند؟ زمانی که با افرادی خارج از جامعه معمول خود صحبت میکنیم، با نظرات، دیدگاهها و زندگیهای متفاوت آشنا میشویم و این امر باعث گسترش و پرورش افکار ما میشود.
راهکار ۳۶: حرفهای دیگران را تایید و درک کنید
یکی دیگر از نکات مفید در زمینه تقویت هوش هیجانی این است که در هنگام گوش دادن به حرفهای دیگران، از عباراتی مانند “متوجه شدم” که نمایانگر درک کردن هستند استفاده کنید. این کار نشان میدهد که شما به حرف آنها گوش میدهید و منجر به درک و ارتباط متقابل خواهد شد.
هوش هیجانی به معنی مدیریت درست احساسات و بروز آنها بهصورت مناسب است. هوش هیجانی به ما کمک میکند تا در زندگی پیشرفت کنیم. به یاد داشته باشید که هیچوقت برای تقویت هوش هیجانی دیر نیست و در هر سنی میتوانید آن را بهبود دهید. با استفاده از روشهایی که هر کدام زیرمجموعه یکی از زمینههای مرتبط با ابعاد هوش هیجانی هستند، میتوانید این هوش را تقویت کنید.
همچنین بخوانید : جایگاه هوش هیجانی (هوش عاطفی)+موفقیت در زندگی
منبع: https://motalesharif.com